คอลัมน์ ด้วยสมองและสองมือ: ‘เครื่องแขวนฟางข้าว’ มทร.ธัญบุรี ศิลปะประดิษฐ์เอกลักษณ์ร่วมสมัย

สยามรัฐ ฉบับวันที่ 10 มิถุนายน พ.ศ. 2562

อีกหนึ่งงานผลงานศิลปะประดิษฐ์”เครื่องแขวนไทยจากฟางข้าว” ผลงานนักศึกษาสาขาเทคโนโลยีงานประดิษฐ์สร้างสรรค์ คณะเทคโนโลยีคหกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล (มทร.) ธัญบุรี ในการสร้างสรรค์ศิลปะประดิษฐ์ สู่นวัตกรรมชุมชน
อ.วิจิตร สนหอม อาจารย์ประจำหลักสูตรศิลปะประดิษฐ์ในงานคหกรรม
ศาสตร์ คณะเทคโนโลยีคหกรรมศาสตร์เล่าว่า เครื่องแขวนไทยเป็นศิลปะเชิงช่างดอกไม้ของคนไทยมาช้านาน มีการนำดอกไม้ของไทยที่มีกลิ่นหอมประดิษฐ์
เป็นรูปแบบตามประเภทเครื่องแขวนเช่น วิมาน ระย้า โคม เพื่อใช้ประดับตกแต่งช่องประตูหน้าต่าง อาคาร บ้านเรือนให้เพลิดเพลินเมื่อได้มอง และได้รับกลิ่นหอมจากดอกไม้ช่วยให้รู้สึกผ่อนคลาย
จากการเรียนการสอนรายวิชาเครื่องแขวนไทย หลักสูตรศิลปะประดิษฐ์ในงานคหกรรมศาสตร์ สาขาวิชาคหกรรมศาสตร์ คณะเทคโนโลยีคหกรรมศาสตร์ได้นำผลงาน กระดาษฟางข้าว ของกลุ่มผู้สูงอายุบ้านกระแชง อ.สามโคก จ.ปทุมธานี จากการบริการวิชาการของคณะให้กับชุมชน มาบูรณาการเข้ากับรายวิชาเครื่องแขวนไทยเป็นการนำนวัตกรรมทางความคิดในการผสมผสานงานวัสดุงานประดิษฐ์ที่มีกระดาษฟางข้าวเป็นวัสดุหลัก
น.ส.กุลชญา เขมสุมสำราญ นักศึกษาชั้นปีที่ 4 เล่าว่า ได้นำบุษราคัม มาเป็นแนวคิดออกแบบเครื่องแขวน ด้วยสีเหลืองที่สดใส เข้ากับกระดาษฟางข้าวส่วนประกอบเครื่องแขวนประกอบด้วยตาข่าย คือ ตาข่ายดอกไม้ ร้อยตาข่ายลาย 4 ก้าน 4 ดอก แบบกนก นำกลีบจากกระดาษฟางข้าวมาเรียงกลีบ อุบะทรงเครื่อง ห้อยที่ชายแกว่งไกวให้รู้สึกสบายนุ่มนวล
อุบะประกอบ นำรูปทรงของพลอยที่เจียระไนมาผสมกับอุบะทรงเครื่องเล็กและกระเช้าสีดา โครงสร้างเป็นรูปดาว6 แฉก ส่วนบนร้อยดอกเป็นสาย ผูกรวบตรงกลางห้อยอุบะแขก ตัวกระเช้าร้อยดอกรักเป็นสายผูกรวบที่ชายห้อยอุบะพู่ตามมุมประดับเฟื่องแบบกนก ติดอุบะประดิษฐ์ที่กนก ผูกอุบะแบบประดิษฐ์ที่มุมและติดทัดหูรูปดาว
“กระดาษฟางข้าวสามารถใช้แทนกลีบดอกไม้ได้เป็นอย่างดีเพราะมีความบางเบา เหมือนกลีบดอกไม้ ทำให้ชิ้นงานอ่อนช้อย สวยงาม เหมือนทำจากดอกไม้สด”
ด้าน.ส.วาสีนี เกตุไทย นักศึกษาชั้นปีที่ 4 เล่าว่า เครื่องแขวนชื่อ “รงค์สุวรรณ” นำรูปทรงของถ้วยเบญจรงค์มาสร้างสรรค์เป็นชิ้นงานที่มีลวดลายเป็นสีทอง ซึ่งหมายถึง ความมั่งคั่ง มั่งมี อบอุ่นส่วนประกอบเครื่องแขวนต่างๆ เป็นการใช้รูปทรงของประจำยามซึ่งเป็นทรงวงกลมเหมือนดอกบานชื่น เรียงแบบด้วยกลีบตอกจากกระดาษฟางข้าว เฟื่อง ใช้รูปทรงของปีกกา หรือวงเล็บปีกกา มาประยุกต์ให้อ่อนช้อย ส่วนประกอบอื่นใช้เทคนิคแบบผสมผสาน โดยดอกจำปี ใช้กลีบตอกเป็นกลีบจำปี สลับสับหว่างแต่ละชั้นให้คล้ายดอกจำปีจริงมากที่สุด
อ.วิจิตรกล่าวว่า นักศึกษานำแนวความคิดจากธรรมชาติ สถานที่ต่างๆ
ลวดลาย ศิลปะและวัฒนธรรม ผ่านการเรียน การสอนวิชาเครื่องแขวนไทย ได้เกิดการเรียนรู้และพัฒนาองค์ความรู้ให้สอดคล้องกับยุคสมัยที่เปลี่ยนไปกับสื่อดิจิตอลและเทคโนโลยี ผสมผสานเอกลักษณ์ด้านศิลปะประดิษฐ์ ภูมิปัญญาของไทย ผนวกกับแนวคิดสมัยใหม่ที่สร้างสรรค์ผลงานเป็นเอกลักษณ์ในรูปแบบร่วมสมัย สอดคล้องกับนโยบายรัฐบาล thailand 4.0 บูรณาการการเรียนการสอนร่วมกับงานด้านศิลปวัฒนธรรมผสมผสานเป็นองค์ความรู้ด้านวิชาชีพ
งานเครื่องแขวนไทยเป็นงานประดิษฐ์ที่ทำขึ้นเพื่อใช้ประดับตกแต่งอาคารสถานที่ เป็นการนำเอานวัตกรรมชุมชนมาสร้างสรรค์ สร้างมูลค่าให้กระดาษฟางข้าว นำความรู้ไปต่อยอดและสร้างรายได้ให้ชุมชนต่อไป