รายงาน: ร่วงหล่นไม่ไร้ค่า’กาบหมาก’ สานกระเป๋าสุดชิค ยกระดับคุณภาพชีวิตชาวสตูล

มติชน ฉบับวันที่ 13 สิงหาคม พ.ศ. 2563
พัชรี เกิดพรม
หมาก เป็นพืชตระกูลปาล์มซึ่งผลมีรสชาติฝาดใช้เคี้ยวกับปูนและใบพลู ที่บ้านทุ่งพัก ต.ทุ่งนุ้ย อ.ควนกาหลง จ.สตูล มักจะปลูกหมากตามท้องร่องสลับกับต้นไม้ทั่วไป โดยยอดหมากจะมีกาบใบหุ้มเมื่อกาบแก่จะมีสีเหลืองถึงน้ำตาลแก่จะร่วงหล่นเรียกว่า “กาบหมาก” เด็กๆ จะนำมาใช้เป็นรถลากเล่นและใช้เป็นภาชนะเล็กๆ น้อยๆ ในครัวเรือน
ในวันนี้ ดร.วรรณดี สุธาพาณิชย์ ผู้อำนวยการวิทยาลัยชุมชนสตูล สังกัดสถาบันวิทยาลัย กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ได้รับการประสานจากชุมชนในการเข้ามาช่วยทำวิจัยและเพิ่มมูลค่าผลิตภัณฑ์ชุมชน ด้วยการจัดอบรมเชิงปฏิบัติการเพื่อจัดการความรู้และพัฒนาผลิตภัณฑ์ “กาบหมาก” ภายใต้การแปรรูปผลิตภัณฑ์ชุมชน
“กาบหมาก” แก่และร่วงหล่นอย่างไร้คุณค่าและมีมากมายในชุมชนบ้านทุ่งพัก ขณะนี้ถูกชุมชนหยิบมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์เพื่อเพิ่มคุณค่าและมูลค่าให้วัตถุดิบที่มีอยู่อย่างมากมายในชุมชน เปลี่ยนมาเป็นรายได้หล่อเลี้ยงคนในชุมชนในรูปแบบของกระเป๋า หลากหลายรูปแบบ ที่มีการนำมาผสมผสานกับผ้าพื้นเมืองที่ตกแต่งอย่างสวยงาม โดย ดร.สุภา จุฬคุปต์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี คณะเทคโนโลยีคหกรรมศาสตร์ ได้มาเป็นวิทยากรให้ความรู้ในครั้งนี้
ก๊ะรอม หรือ นางตีแบด๊ะ แก้วสลัม อายุ 47 ปี และ นางยามินล๊ะ แนะสกุล อายุ 31 ปี แม่บ้านที่เข้าอบรมในครั้งนี้ กล่าวว่า ไม่คิดเลยว่ากาบหมากจะสร้างมูลค่าได้มากถึงหลักพันบาท จากที่เป็นของทิ้งขว้างภายในชุมชนที่ไร้ค่า จากนี้จะฝึกฝนฝีมือและทำผลิตภัณฑ์จากกาบหมากที่เรียนรู้เพื่อเป็นรายได้เสริม หลังเสร็จสิ้นทำสวนยางพาราจะตั้งใจจะนั่งสานกระเป๋าและตะกร้าจากกาบหมาก รวมทั้งภาชนะที่เป็นบรรจุภัณฑ์จากกาบหมากไว้ใช้เองเพื่อลดภาวะโลกร้อนอีกด้วย
นายอุใบ หมัดหมุด อาจารย์ศูนย์วิจัยและส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิต วิทยาลัยชุมชนสตูล กล่าวว่า ยอมรับว่าพื้นที่แห่งนี้มีความสมบูรณ์และมีวัตถุดิบอย่างต้นหมากและกาบหมากมากมาย หลังมีการทำวิจัยดำเนินโครงการตั้งแต่ต้นน้ำ กลางน้ำและปลายน้ำ วิเคราะห์พบว่ากาบหมากเป็นต้นทุนทางธรรมชาติในชุมชน ที่สามารถพัฒนาต่อยอด เป็นผลิตภัณฑ์ส่งเสริมการท่องเที่ยวเพื่อความยั่งยืนและยกระดับคุณภาพชีวิต
ลุงอาทิตย์ นายคมเดช ศรีประสม อายุ 60 ปี แกนนำชุมชนเปิดเผยว่า สิ่งที่คาดหวังหลังการอบรมนอกจากชุมชนมีคุณภาพชีวิตที่ดีจากการทำผลิตภัณฑ์จากกาบหมากเป็นกระเป๋าและสิ่งของเครื่องใช้แล้ว สิ่งหนึ่งคืออยากเห็นมีการใช้กาบหมากแทนการใช้โฟม หรือใช้เป็นสิ่งที่นำมาแทนวัสดุที่ทำลายธรรมชาติให้มากยิ่งขึ้น