ปั่นใบตะไคร้ย้อมผ้า…กันยุง

ไทยรัฐ ฉบับวันที่ 20 กรกฎาคม พ.ศ. 2563

“ปกติการย้อมสีผ้าด้วยวัสดุจากธรรมชาติมักจะใช้สีจากต้นไม้ที่มีในพื้นที่เป็นหลัก อย่างสีครามได้มาจากต้นคราม สีส้มจากเมล็ดคำแสดสีเขียวจากเปลือกต้นมะริด สีม่วงอ่อนจากลูกหว้า ส่วนใหญ่จะมีมากในพื้นที่ภาคอีสาน แต่ในพื้นที่ภาคกลางไม่มีวัตถุดิบเหล่านี้เราเลยคิดว่า สีเหลืองอ่อนจากใบตะไคร้เป็นของเหลือทิ้งทางการเกษตรมีอยู่ในพื้นที่มากมาย เลยคิดที่จะนำมาทำเป็นสีย้อมธรรมชาติสำหรับย้อมเส้นฝ้ายให้กลุ่มสตรีทอผ้าบ้านดงบัง จ.ปราจีนบุรี”
ผศ.กรณัท สุขสวัสดิ์ ประจำสาขาวิชาสิ่งทอและเครื่องนุ่งห่ม คณะเทคโนโลยีคหกรรมศาสตร์มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล(มทร.) ธัญบุรี เผยถึงที่มาของการนำตะไคร้มาทำเป็นสีย้อมผ้า เกิดมาจากปีที่แล้ว การเรียนการสอนวิชานวัตกรรมเพื่อชุมชน มีโครงการให้นักศึกษาออกไปทำงานร่วมกับชุมชนเพื่อให้เกิดนวัตกรรมใหม่โดยนำลำต้นตะไคร้มาทำเป็นกระดาษ ส่วนใบที่เหลือได้ทิ้งไป
แต่เมื่อสำรวจตามชุมชนพบว่า ชาวบ้านปลูกตะไคร้นำหัวและต้นไปจำหน่าย ส่วนใบตะไคร้ที่เหลือถูกตัดทิ้งทำเป็นปุ๋ยหมัก หรือไม่ก็ทิ้งไปอย่างไร้ประโยชน์
จึงได้ศึกษาและวิจัยนำใบตะไคร้มาทำเป็นสีย้อมผ้า และสีผสมอาหารเพราะสีจากตะไคร้ได้มาจากธรรมชาติ
สามารถใช้ผสมอาหารได้โดยไม่มีอันตราย และใช้เป็นสีย้อมผ้าที่ให้สีสันสวยงาม
“ขั้นตอนในการทำไม่ยุ่งยากซับซ้อน กลุ่มแม่บ้านสามารถทำได้ง่ายๆ แค่นำใบตะไคร้มาตัดเป็นชิ้นๆ ยาวประมาณ 5 ซม. นำมาใส่เครื่องปั่นให้ละเอียดจากนั้นคั้นออกมาเป็นน้ำ แต่ก่อนจะนำไปใส่กระทะต้มย้อมเส้นใย ต้องเพิ่มเทคนิคทำให้สีเข้มและติดทนนาน
น้ำที่เอามาต้มต้องเป็นน้ำสะอาดผ่านการแกว่งสารส้มและใส่สารสนิมเหล็กลงไปเล็กน้อย เพื่อช่วยสีเส้นใยได้ทนนาน พร้อมใส่ใบหูกวางลงไปเล็กน้อยจะช่วยให้สีที่ย้อมเข้มขึ้น”
ผศ.กรณัท บอกว่า สีย้อมจากใบตะไคร้ นอกจากจะปลอดภัยไร้สารเคมี ยังมีคุณสมบัติทนต่อการซัก การรีด ทนต่อแสงแดด
ทั้งยังมีคุณสมบัติพิเศษ สวมใส่หรือห่มแล้วกันยุงได้เพราะใช้ใบตะไคร้หอมผสมลงไปด้วย
เมื่อนำเส้นฝ้ายที่ได้รับการย้อมมาทอและพัฒนาลวดลายผ้า ชื่อลายปราจีนบุรี แปรรูปผลิตภัณฑ์สิ่งทอต่างๆ ทั้งประเภทผ้าและเครื่องแต่งกาย สามารถยกระดับผลิตภัณฑ์ OTOP ให้เป็นที่ยอมรับของผู้บริโภค สร้างเอกลักษณ์กลุ่มสตรีทอผ้าบ้านดงบัง
และยังช่วยเพิ่มมูลค่าผ้าทอมืออีกด้วย จากเดิมที่เคยขายราคาเมตรละ 200-300 บาท แต่เมื่อเป็นผ้าทอมือการย้อมสีธรรมชาติจากใบตะไคร้ สนนราคาเพิ่มเป็นเมตรละ 450 บาท และหากมีการสั่งทอเป็นลวดลายตัวอักษรเพิ่มเติมจะขายในราคาเมตรละ 600 บาท…สนใจสอบถามได้ที่กลุ่มสตรีทอผ้าบ้านดงบัง 08-9545-4557.
ไชยรัตน์ ส้มฉุน